Prof. Dr. Zeynel ÖZLÜ
Gaziantep Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü
Besni kazası Alevi-Bektaşi kültürünün etkili olduğu önemli bir yerleşim yeridir. Kentin Osmanlı dönemindeki sınırları bugünkü sınırlarından oldukça geniş olup, bugün Adıyaman, Malatya, Gaziantep, Kahramanmaraş gibi vilayetlerin sınırları içerisinde bulunan birçok köy tarihte, Besni sınırları içerisinde yer almıştır. Geçmişte sınırları içerisinde birçok Alevi-Bekta- şi meşrebine sahip insanı barındıran Besni’ye bu fikirlerin yayılması Anadolu’ya gelen ilk mutasavvıflarla beraber olmuştur. Bölgede şuan da Alevi-Bektaşi kültürüne sahip olan hanelerin yaşadığı yerler genelde Kesmetepe ve Şambayat kasabası, Köseceli, Tetirli, Akkuyu, Akpınar, Beşkoz, Burunçayır, Gümüşlü, Karalar, Konuklu, Çakallı (Çamlıca), Yukarısögütlü gibi köylerdir. 16. yüzyılda Besni’ye bağlı “Karkın” adlı bir yerleşim yeri de bulunmaktadır. Bu yerin adını, bölgeye gelip Türk-İslam düşüncesini yayan Dede Garkın dervişlerinden aldığı olası gözükmektedir.
…
Osmanlı döneminde Besni kazası, bugün Malatya, Adıyaman, Maraş, Gaziantep sınırları içerisinde bulunan birçok köyü kendi sınırları içerisinde barındırmakta olup bunlar içerisinde bir kısım yerleşim yerlerinin Alevi-Bektaşi meşrep olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim yapılan araştırmada bugün Besni sınırları içerisinde bulunmayan fakat 16. yüzyıl ortalarında Besni kazası Subadra Nahiyesine bağlı “Karkın” adlı bir mezra ve Karkın adında Besni merkeze bağlı bir köyün tespit edilmesi ayrıca Üryan Hızır Ocağı’nın etki alanına sahip olan Bulam nahiyesinin geçmişte Besni’ye bağlı iken bugün Adıyaman sınırları içerisinde yer alması gibi veriler Alevi-Bektaşi meşrep bazı köylerin bugün Besni sınırları dışında kaldığını gösteren belli başlı donelerdendir.
Bu çalışma acedemia.edu sitesinden alınmıştır. Yazının tamamına ulaşmak için aşağıdaki linki tıklayabilirsiniz.
BESNİ KAZASINDA ALEVİ BEKTAŞİ OCAKLARI İLE İLGİLİ BULGULAR
