Kureyşan Ocağı
Kureyşan Ocağı Türkiye toprakları üzerinde bulunan en köklü ve bir çok bölgeye yayılmış bir alevi ocağıdır. Ükenin pek çok bölgesinde Kureyşan Ocağı ile ilgili alt ocaklar mevcuttur. Erzincan-Tunceli ve Adıyaman konya gibi illerde ocak örgütlenmesi daha fazladır.
Eski kadim kültürlerde olduğu gibi Bu tür eski ocaklara ait bütün bilgi ve belgelerde de Kureyşan Ocağının belgelerinde de yeterli özenin gösterilmemiş ve sonucunda bir çoğunun kayıp olduğu bilinmektedir. Bütün bunlara rağmen halen bazı ailelerin elinde bu ocağa ait bilgi ve belgelerin bulunduğunu da tahmin ediliyor.
Kureyşan Ocağı Horasan’dan göç ile gelerek Anadolu’ya yerleşen 12 aşiretin bağlı olduğu büyük bir Alevi ocağıdır..
Henüz kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte güçlü bir sözlü geleneğe göre edinilen bilgilere göre ocaklarla ilgili “dikme ” adı verilen ve sonradan bazı aşiretlerin de da bu ocağa bağlandığı anlaşılıyor.
Araştırmacıların ellerinde bulunan belgelere göre Kureyşan Ocağının dağıldığı alanlar şunlardır: Tunceli, Erzincan, Malatya, Adana, Gaziantep, Adıyaman, Muş, Varto, Ankara, Konya ve Urfa olarak göstermektedir. Gerek Tunceli, gerek Adıyaman ve gerekse Erzincan yöresinin dedeleri ve yaşlılarının verdiği bilgiler: Halep, Rakka, Amasya, Tokat, Çanakkale, Edirne.
Halen bazı ailelerin elinde bu ocağa ait bilgi ve belgelerin bulunduğunu da tahmin etmekteyiz. Nitekim bize ulaştırılan belgeler yanında, henüz açığa çıkarılmayan birçok belgenin de bulunduğunu biliyoruz.
Kureyşan Ocağı Horasan’dan gelerek Anadolu’ya yerleşen On iki aşiretin (oymağın) bağlı olduğu bir ocaktır. Bu aşiretler şu isimlerle anılmaktadır.
a-Millet aşireti, Bu aşiret günümüzde Büyük çoğunlukla Erzincan’a bağlı Tercan ilçesinin köyleri ile Van’ın Özalp ilçesine bağlı köylerde, az sayıda da olsa Tunceli’de yerleşik bulunan Milan adlı aşiretidir. Tercan ilçesine bağlı olanlar Alevi olup, Van’a bağlı Özalp ilçesinde yaşayanlar ise Şafidirler.
b-İzol aşireti ise günümüzde Urfa ili bağlı Suruç ilçesi, Birecik, Halfeti ilçeleri ile Malatya Battalgazi ilçesinin köylerinde yaşamaktadırlar.
c-Haydaran aşireti, günümüzde Tunceli’ye bağlı Nazimiye ile Pülümür ilçelerinin köylerinde yerleşik olarak yaşam sürmektedirler.
d-Karsano aşireti, günümüzde Tunceli’ye bağlı Nazimiye ile Pülümür ve Kıği ilçelerinin köylerinde yerleşik olarak yaşamaktadırlar.
e-Lolan aşireti, Tunceli’ye bağlı Nazimiye ile Pülümür ilçeleri ile Erzincan’a bağlı Tercan ilçesi ve Muşa bağlı Varto ilçesinin köylerinde yerleşik olarak bulunurlar.
f-Beritan aşireti, bu aşiret göçebe bir aşiret olduğundan çok fala yerleşik bir hayat sürmemişlerdir.
