Makalat nedir, Makalat ne demek?
Makalat kelime anlamı olarak ‘Makaleler’ demektir. Bektaş Velinin sohbetlerinde, derslerinde muhabbet ehli insanlara anlattığı konuları içerir. Konusu İnsandır. İnsanın ruhsal gelişimi için yol, yöntem gösterir. Kitapda ayrıca insanın kemalat derecesine göre ibadet biçimi ve anlayışının, orucun nasıl algılanması gerektiğinin aşamalara göre tarifi verilir. Kitapta, züht nedir, fena nedir, derviş nedir gibi konular da mevcuttur.
Bir çok ilim insanının bu tür makaleleri vardır ve genelinin adı Makalat’tır. Öğrneğin Şemsi-i Tebrizi‘nin de Makalat adlı bir kitabı mevcuttur.
Makalat neyi anlatır?
Fikir, öğüt ve öğretilerini Kuran, hadis ve diğer temel kaynaklara dayandıran Hacı Bektâş-ı Velî, “gelin canlar bir olalım” diyerek insanların bir arada dayanışma içinde olmasının önemini, ayrıca “İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır” diyerek cehaletin karanlığından ve yanlış bilgilerden kaçınılması gerektiğini, “Eline, beline, diline sahip ol” diyerek de barış, huzur, güven ve aile birliğine verdiği önemi ifade etmiştir (H. Özcan, 2012a; H. Özcan 2012b).
Bir nevi ahlak, şahsiyet ve maneviyat eğitiminin temel ilkelerini ortaya koymuştur. Bu bakımdan, Hacı Bektâş-ı Velî, gerek örnek hayatı gerekse eserleri (Uslu, 2000) ile Anadolu’nun son derece çalkantılı bir döneminde
gönüllere taht kurmuş ve çağları aşan düşüncesiyle Türk tasavvuf ve sosyal hayatında etkili olmuştur (H. Özcan, 2012a). Öğretisinin temelini Türklere İslamiyet’i sevdirmek ve benimsetmek hedefleri üzerine oturtmuş olan Hoca Ahmet Yesevî’nin manevi eğitiminden geçen Hacı Bektâş-ı Velî, eserlerinde, İslam’ın emrettiği insan olmanın yollarını yani ideal insan modelini anlatmıştır. Hacı Bektâş-ı Velî’nin ideal insan modeline baktığımızda şeytani sıfatlardan arınmış, tevazu sahibi, içinde yaşadığı toplumla barışık kısacası iyi, doğru ve güzel insanı görmekteyiz (Çetin, 2008). Bu sebepledir ki, Hacı Bektâş-ı Velî’nin bizlere öğrettiği evrensel değerlerin eğitim ortamlarında kullanılması değer eğitimi açısından faydalı olacaktır. Zira eğitim alan bireyler kendi kültürümüzden olan ve manevi kimliğiyle ön plana çıkmış bir insanın verdiği evrensel mesajları daha kolay algılayacak ve bu bireylerin öğrenmeleri daha kalıcı olacaktır. Bu tarz bir eğitim, aynı zamanda, çocuklarımızın özgüven geliştirmeleri açısından da faydalı sonuçlar doğuracaktır. Bu bağlamda, çalışmamızda Hacı Bektâş-ı Velî felsefesinin insan eğitimi üzerine yansımaları konusu ele alınmış, konuyu sağlam bir temele oturtabilmek maksadıyla Hacı Bektâş-ı Velî’nin hayatı ve eserleri hakkında detaylı bilgi sunulmuştur. Kaynak: Volkan Bayar | Saadet Aylin Bayar
Diğer bazı önemli kaynaklar:
Mevlana- Mesnevi
Fukarâ-yı Bektâşiyân- Fahri Maden
Hakikatlere Giriş Seyyid Nesimi ( Nesimi insanın hakikat boyutunu bu kitapta işlemiştir.
Ahmediyye Risâlesi ve Nefesler- Ahmed Sırrı Dedebaba
Fakrnâme- Vîrânî Abdal ( Bu kitapta insanın çeşitli boyutları incelenmektedir.
Kul Himmet Divanı ( Bu kitapta cönkler ve deyişler mevcuttur.
Nesimi Divanı ( Bu kitapta çoğunlukla deyişler ve bazı manevi konularda görüşler öne çıkarılmıştır.
Şeyh Bedreddin varidat adlı kitabı.
