Kelime kökeni açısından Muharrem Mahrem, ve Haram anlamı taşıyor. Türkçeleştirirsek, ‘Yasak Ay’ manasındadır. Yani bu ayda öldürmek, kesmek, kan dökmek vb gibi şeyler kesin olarak yasaklanmıştır. Bu yasaklar binlerce yıldan bu yana uygulanmakla birlikte, İslam Topraklarındaki süren kargaşalar ve kavimler arasındaki savaşların da çok olması nedeniyle, daha da anlam kazanmış ve Muharrem ayına özel bir önem verilmiştir.
Hz. Muhammed öncesinde ve ayrıca Hz. Muhammed zamanında da bu ay, Oruç ayı olarak da belirlenmiştir. Muharrem ayının ilk 10 günü insanlığın kendini bilmesi aşamasından sonra gelen tüm peygamberler tarafından kendi toplumlarına önerdikleri bir oruç muharrem orucu‘dur
Hacı Bektaş Veli Orucun, tüm fena işlerden ömür boyu el çekmek olduğunu açıklar.
Örneğin Museviler Musevilikte Musevi Takvimi’nin ilk ayı olan Tişri ayının 10. Günü bir Vicdan Muhasebesi yaparlar. Ve 26 saatlik bir Büyük oruçları da vardır. Örneğin 26 saat yemek yemezler, içmezler, yıkanmazlar, parfüm kullanmazlar, Sinagogda buluşup helalleşirler.
Hristiyanlıkta da oruç son yüzyıllarda ‘Perhiz’ olarak adlandırılmış. 40 gün boyunca hayvansal gıdalardan kaçınılır. Çorba, makarna, salata gibi yiyeceklerle gün geçirilir.
Aleviler Açısından Muharrem:
Muharrem ayı Alevi inancına mensup toplumlar tarafından bir başka öneme de sahip; Oruç tutulan ilk on gün içinde aynı zamanda Kerbela topraklarında Haram ay olmasına rağmen bir katliam yaşandı. İmam Hüseyin ve 72 yareni bu 10 gün içinde katledildiler.
Bu nedenle Oruç tutmanın yanı sıra bu ay aynı zamanda Yas olarak kabul edildi.
O günden sonra her Muharrem ayında Aleviler, Muharrem ayının ilk 10 gününü Matem Ayı olarak idrak ederler.
Bu 10 günlük süre içinde Hiçbir hayvansal gıda alınmaz, hayvan kesilmez, cana kıyılmaz. Ve Kerbela’da meydana gelen olaylarda İmam Hüseyinin ve 72 yareninin susuz bırakılması nedeniyle, Saf su içilmez, Düğün, eğlence gibi şeyler yapılmaz. İmam Hüseyin ve 72 yareni için mersiyeler okunur, bir çok insan duygu seline kapılarak gözyaşı döker. Kimi yörelerde ve çoğunlukla 12 imamlara atfen 12 gün sürer ve genel olarak, 1 Muharrem öncesinde Ana Fatma orucu adıyla 1 gün, Masum-u Paklar için de 1 gün eklenerek 15 güne çıkarılır.
Günümüzde daha çok bu ay Yas-Matem olarak idrak edilir. Ehl-i Beyt bendeleri olan toplumlar, bu ayda Yezidin zulmünü tüm dünyaya haykırır, İmam Hüseyine olan sevgi ve bağlılıklarını tekrar ederler.
Canlarından vazgeçerek bizlere büyük bir Miras bırakan Kerbela Şehitlerine saygı, sevgi ve özlemle…