Nehc-ül Belaga Nedir?
Bu kitap, Seyyid Razi tarafından kaleme alınmış olup, Hz. Ali’nin çeşitli yerlerde yaptığı konuşma ve mekuplarından oluşuyor. Kitap Nehcü’l-Belâğa adıyla yayınlandı. Hz. Ali’nin (a.s) kısa süren hilafeti döneminde söyemiş olduğu 239 hutbe, 79 mektup ve 480 hikmetli kısa sözden oluşan bir kitaptır.
Bilindiği gibi Seyyid Razî, Hz. Ali’nin sadece edebiyat ve belagat özelliği taşıyan sözlerini ve mektuplarını kaydettiği kesindir. Bu yüzden İbn Ebi’l-Hadid, Seyyid Habibullah Huî ve İbn Meysem gibi bazı Nehcü’l-Belâğa’yı şerh eden insanlar, bazı hutbelerin şerhini açıklarken Seyyid Razî’nin öncesinden veya sonrasından çıkardığı bölümleri de asıl kaynağından naklettiler.
Nehc-ül Belaga Neyi Anlatır
Nehcü’l-Belâğa kitabı yaklaşık 1000 yıl boyunca sürekli ilim, edep ve ilâhî öğretiler salanında nurlu bir güneş gibi parlamış, ışık saçmış; dünya dillerinden İngilizce, Fransızcaya, Almancaya, Farsçaya, Urduca ve Türkçe dillerine çevrilerek çok sayıda yayınlanmıştır. İslâm dini bilginleri bu kitap için çok sayıda olduğu belirtilen şerhler, lügat açıklamaları, lafız beyanları, seçmeler, özetler, Nehcü’l-Belâğa’da Gezintiler ve Nehcü’l-Belâğa’dan Dersler adı altında sayısız kitaplar yazmışlardır.
Arap edebiyatçılarının Nehcü’l-Belâğa kitabının belagati konusunda hiçbir şüphe ve ithama düşmemelerinin nedeni, belki de onun bir benzerini getirmekten aciz ve güçsüz kalmış olmalarından dolayı olabilir diye birçok görüş ortaya atılmıştır. İşte bu yüzden de Nehcü’l-Belâğa’nın üstünlüğünü ifade etmek zorunda kalmışlardır.
Biyografi bilginleri, Seyyid Razî’nin yazdığı kitaplar hakkında birçok söz söylediği idda ediliyor. Diğer yazarların eseleri gibi Seyyid Razî’nin eserleri hakkında da yeterli bir araştırma yapılmadığı yine alimler tarafından ortaya atılıyor.
Bazı islam uleması Bu eserde Ehl-i sünnete uymayan bazı fikirler olduğunu bu nedenle de Hz. Ali (ra)’nin dilinden ilk halifeler tenkit ettirildiğini Bu açıdan Ehl-i sünnete uymayan fikir ve düşünecelerin Hz. Ali’ye it olamayacağını savunuyorlar.
Nehc-ül Belaga ve Hz. Alinin Kişiliği
Kitap içeriği çoğunlukla arap halkına o günün şartlarında yapmaları ve yapmamaları gereken konular hakkında söylevlerden oluşuyor.
Kimi zaman ise keni Hilafeti zamanında illere atadığı valilerin halka nasıl davranılması gerektiği yönünde öğütler verirken, Hz. Alinin nasıl bir Adalet, hak ve hukuk insanı olduğunu görebiliyoruz. Kitabın bir kısmında da her ne kadar kimi çevreler inkar etseler de Muaviyeye yazdığı mektuplar ve o mektuplarda muaviyeyi yola getirme, hak hukuk öğretme, zulüm yapmaması yönünde sürekli ikna çabalarını görebiliyoruz.
Ne var ki Muaviye asla doğru yola gelmemiş. Bunu sonradan Aliye karşı yaptığı savaştan anlamak mümkün. Yani onca ikna çabası sonuç vermiyor ve binlerce insanın kanı dökülmek zorunda kalınıyor ki bunu tek suçlusu Muaviyedir.
Hz Alinin Geleceği görmesi
Hz. Ali bu kitaptaki sözlerinden de anlaşılacağı üzere kendi topluna ve diğer toplumlara da yaşam biçimleri üzerinden eleştiriler yönelterek, barış içinde, adil bir yaşam sürmemeleri halinde başlarına gelecek felaketleri de önceden haber vermektedir.
