Âşık Sefil Ali, Çorum ili Boğazkale ilçesine bağlı Yazır köyünde 1847 de dünyaya gelmiştir. Âşığın soyu Türkmen boylarından olup, Deveci oğulları olarak anılan bir aileden gelmektedir. Sefil Ali’nin köylüleri yağmur duası için Çorum Sungurlu ilçesinde Aygar Dağı’nın zirvesinde Nöbeti Baba türbesine kurban götürmüşler. O gün Sefil Ali de kurbana gitmek istemiş, fakat babası Ali’yi kurbana göndermemiş. Beraber sığırları güdelim, ne yapacaksın kurbanda demiş. O gün sığır gütmeye İbik Çam denilen yere gitmişler. Babası türbeye çıkmış Ali ise sığırları çeşmeye indirmiş. Çeşmenin başında uykuya kalmış. Bir rüya görmüş, Rüyasında oraya büyük bir kazan kurmuşlar ve Seyit Ali Sultan (Kızıl Deli) rüyasında Ali’ye o kazandan bir dolu içirmiş. Ali’nin sırtını ve gözlerini sıvazlayıp , “Benim yerim Kırşehir Hacıbektaş” demiş, gözden kaybolmuş. Ali uyanınca kendinde bir başkalık hissetmiş. Bu arada babası Ali’ye sığırları topla diye bağırmış. Ali değneğini saz edip etraftaki dağları, türbeleri sayarak deyişler söylemeye başlamış. Babası, Ali’nin bu durumundaki ani değişikliği fark etmiş, bu çocuk delirdi diye köyün dedesine götürmüş. “ Dede bu çocuğa bir haller oldu, kendi kendine bir şeyler söylüyor ” demiş. Dede, Ali’ye söyle bakalım deyince Ali, deyişler söylemeye başlamış. Dede “bu çocuğun üstüne varmayın bu delirmemiş, yetilmiş” demiş. Ali bu şekilde âşık olmuş.
Sefil Ali küçük yaşta zuhur eden bir salgın hastalıkta anne ve babasını kaybetmiştir. Köye sığırtmaç duran küçük Ali bir zaman köyde çobanlık yaptıktan sonra bir gün akşam köye dönünce, mal sahiplerine, “Ben artık sığırlarınızı otlatmayacağım, kendinize başka bir sığırtmaç bulun”demiş. Ertesi gün köyden Çorum’a gelip kendine bir saz temin etmiş. Kendi kendine saz çalmayı öğrenip şiirler söylemeye başlamış. Ömrünü dostları ile muhabbetlerle geçiren Sefil Ali, altmış yaşlarında iken 1907 yılında bu dünyadan göç etmiştir. Kabri doğduğu köy olan Yazır köyündedir. Deyişleri Araştırmacı Yazar Mehmet Çevik tarafından uzun süren bir çalışma sonunda titizlikle derlenerek 2007 yılında kitap haline getirilerek “Âşık Sefil Ali Hayatı Deyişleri” adı altında yayınlanmıştır.
Kaynak: deyisler-nefesler.com
Ne acayip kulun var hey kadir Allah
Boş kervanı salmış yolu bulunmaz
Ben sofuyum diye meydana çıkar
Bir hayır amelde eli bulunmaz
Meydana gelmişte beli bes diyor
Toplamış haramı kazancım has diyor
Haktan haberi yok cennet istiyor
Pirsiz şu cennetin yolu bulunmaz
Tazece kesildim akçayım diyor
Erenler elinde bohçayım diyor
Dört duvarı mamur bahçeyim diyor
Meyvesi bitecek dalı bulunmaz
Kime sorsam hakkın yâriyim diyor
Lokmanım yarayı sarayım diyor
Her çiçekten aldım arıyım diyor
Boş tutmuş kovanı balı bulunmaz
SEFİL ALİ’m hakkın binasın yıkma
Kulda kusur çoktur kusura bakma
Ali ismi çoktur hep delip takma
Benim aradığım Ali bulunmaz
