Sarı Saltık Ocağı
Sarı Saltuk, tam bilinmemekle beraber yaklaşık olarak 1198 yılında Erzurum’da dünyaya gelmiştir.. Erzurum Saltuklu beyi Melik Şah Saltuk’un oğludur. Asıl adı Şerif Hızır’ olarak bilinir.
Sarı Saltuk’un birçok donda baş göstermiş ulu bir evliya olduğu halk tarafından kabul görmüştür. Bu ocak evlatları da ilerleyen zamanlarda Sarı Saltuk olarak anılmıştır.
Anadolu Selçuklu Sultanı Rüknettin Süleyman Şah, Melik Şah Saltuk’u öldürmüş, Erzurum Saltuklu Beyliği’ni de ortadan kaldırmış ve Saltuklular’ı da Erzurum’dan dışarı çıkatmış. Erzurum ve yöresini de kardeşi Tuğrul Şah’ın yönetimine vermişti.
Rüknettin Süleyman Şah, Saltuklu Beyliği’ni ortadan kaldırdıktan sonra Saltuklular, Melik Şah Saltuk’un kardeşi Seyyid İsmail’in (Abdal Seyyid) öncülüğünde Dersim’e (Tunceli’ye ) göç ettiler.
Ocak mensuplarından yaşayan ve tanınmış kişi ise HOzatlı Seyyid Ahmet Yurt’dur.
Sarı Saltık efsanesi
Sarı saltuk öyle çok keramet göstermiş ki ilerleyen zamanlarda efsane olarak görülmüştür.
Sarı saltık kerametleri ile de anılır. Bir çok kerametinin olduğu söylenegelmiştir.
sarı saltuk türbesi nin nerede olduğuna dair kesin bilgi yok. Birden fazla yerde türnesinin olduğu söylenmektedir.
Bunlardan bir tanesinin sarı saltuk diyarbakır türbesi olduğu söylense de sarı saltuk türbesi rumeli feneri’ndedir diyenler de vardır.
Aşağıdaki bilgiler http://www.sarisaltik.com sitesinden alıntıdır.
Hacı Bektaş Veli Velâyetnamesi’nde Sarı Saltık, Hacı Bektaş Veli ile çağdaş olarak kabul edilmektedir. Velâyetnameye göre aslen bir çoban olan Sarı Saltık’ı Hacı Bektaş Veli irşat etmiş ve Rumeli’ye görevli olarak göndermiştir. Sarı Saltık, Hacı Bektaş Veli tarafından kendisine yardımcı olarak verilen Ulu Abdal ve Kiçi Abdal’la Sinop’a gitmiş, oradan Karadeniz yoluyla Gürcistan’a geçmiştir. Buralarda bir gazi-eren olarak faaliyetlerde bulunmuştur. Ardından Kaligra’ya geçen Sarı Saltık çalışmalarına burada devam etmiştir. Yaşamı süresince Balkan topraklarında geleneğin temsilciliğini yapmıştır. Üstün sıfatlar taşıyan Sarı Saltık, velâyetnamede insanlara yardım eden, kötülüklere karşı savaşan biri ola-rak tanıtılır. Türkmen erenlerine bu şekilde insanüstü güçler atfetme, Türk men-kıbe kültüründe sıkça rastlanan bir durumdur. Hacı Bektaş Veli Velâyetnamesi’nde Sarı Saltık ile ilgili pasajlarda işlenen Hızır kültü, tahta kılıç, İslâm’a davet unsurları; Alevi ve Bektaşi geleneklerinde yaygındır (Gölpınarlı, 1995: 46).
Ebü’l-Hayr-ı Rûmî tarafından kaleme alınan, Sarı Saltık’ın yaşamını menkıbe ve efsanelerle iç içe işleyen Saltukname adlı eser, Sarı Saltık ile ilgili en önemli kay-naktır. Saltukname’de de Sarı Saltık, Hacı Bektaş Veli ile çağdaş ve düşünsel açıdan bağlantılı bir eren olarak tanıtılmaktadır. Eserde Sarı Saltık, Hacı Bektaş Veli dışında adları Alevi ve Bektaşi geleneklerinde önemsenen Tapduk Emre, Yunus Emre, Karacaahmet Sultan gibi kişilerle de irtibatlandırılmaktadır. Saltukname’de geçen menkıbe örneklerinde Sarı Saltık’ın; Mevlana, Ahi Evren ve Nasreddin Hoca ile görüştüğü de anlatılmaktadır. İsimleri Sarı Saltık ile bera-ber anılan bu kişiler Anadolu Türk kültür ve tarihinin önemli temsilcileridir (Akalın, 1998: 180).
Saltukname, Hacı Bektaş Veli Velâyetnamesi’nde işlenen tarzda bir Sarı Saltık profili çizer. Sarı Saltık, Türk tasavvuf geleneğine uygun bir “eren” kimliği ile tanı-tılır. Alevi ve Bektaşi metinlerinde de Türk erenlerle ilgili bilgilerin işleniş meto-du paralel özelliktedir. Tarihî kişiliğin soyu, yaşamı, düşüncesi, çevresi, ilişkili olduğu isimler, gerçekleştirdiği çalışmalar ideal hâle getirilerek erene insanüstü birtakım nitelikler verilmeye çalışılır. Dua, farklı biçime dönüştürme yetisi, ejderha gibi üstün ve kötü güçlerle mücadele, rüya miti, ehl-i beyt ve On iki İmam’lara soy ve düşünce olarak aidiyet, Hızır-İlyas kültü; Saltukname’de Sarı Saltık’ın biyografisi anlatılırken kullanılan anlatım araçlarıdır (Akalın, 1988: 22). Saltukname içerik ve yöntem olarak karşılaştırıldığında Battalname ve Danişmendname ile yakın özellikler göstermektedir.
Kaynak:
http://www.sarisaltik.com
